сцэнарыі святаў на беларускай мове

Беражы нос у вялікі мароз

Загадкі, прымаўкі, прыказкі, прыкметы

Не агонь, а пячэ. (Мароз)
3 гары — каняшкі, у гару — дзеравяшкі. (Лыжы)
Стары каля брамы цеплыню сцягнуў, сам не бяжыць і стаяць не дазваляе. (Мароз)
Бягуць па дарожцы дошкі ды ножкі. (Лыжы)
Стары — жартаўнік: на вуліцы стаяць не загадвае, за нос да дому цягне. (Мароз)
Без рук, без ног, а ў хату лезе. (Мароз)
Без рук малюе, без зубоў кусае. (Мароз)
Без рук, без ног, а маляваць умее. (Мароз)
Не стукае, не звініць, а пад лаву бяжыць. (Мароз)
Семсот сякер будавалі дом без вуглоў. (Мароз)
Серабрыстае сукно лезе праз акно. (Мароз)
Ляціць — маўчыць, ляжыць — маўчыць, а як памрэ, дык зараве. (Снег)
Па калена вады, але не нап’ешся. (Снег)
Зімой грэе, вясной тлее, летам памірае, увосень ажывае. (Снег)
Пакладзена пячаць, што без жалеза не пачаць. (Лёд)
Днём акно разбітае, а за ноч устаўлена. (Палонка)
Абрус белы ўвесь свет накрыў. (Снег)
Белая коўдра на зямлі ляжала, лета прыйшло, яма сышла. (Снег)
На двары гарой, а ў хаце — вадой. (Снег)
Белы Ціхан з неба спіхан, дзе прабягае, дываном пасцілае. (Снег)
На ўсіх садзіцца, нікога не баіцца. (Снег)
Ляцеў Палкан у белай вопратцы без гузікаў. (Снег)
Усю зіму ціха ляжаў, а вясной пабег. (Снег)
Ляжаў, ляжаў, а вясной у раку пабег. (Снег)
Народзіцца моўчкі і жыве цішком, а як памрэ, дык зараве. (Снег)
Прыходу — усе рады, адыходу — усе рады. (Снег)
Паміж горак ляжыць узгорак, прыйшоў Ягор ды знёс узгорак. (Снег)
Ляцелі шэрыя гусі, накідалі белага пуху. (Хмары, снег)
Белае шчаня пад вароты глядзіць. (Сумёт)
Каля сяла гуляе конік белы весела. (Завіруха, завея)
Гуляе ў полі, але не конь, лётае ў полі, але не птушка. (Завіруха)
Кручу, бурчу, ведаць нікога не хачу. (Завіруха)
Вырас лес, белы ўвесь, пяшком туды не зайсці, на кані не заехаць. (Марозны узор на акне)
Дзядуля без сякеры мост пабудаваў. (Мароз)
Без рук, без сякеры пабудаваны мост. (Мароз)
Белая морквачка зімой расце. (Лядзяш)
Вырасла, павырасла, з барады павылезла, сонейка стала, нічога не стала. (Лядзяш)
Што расце ўверх нагамі? (Лядзяш)
Што расце каранём уверх? (Лядзяш)
Не каштоўны камень, а свеціцца. (Лёд)
У агні не гарыць, у вадзе не тоне. (Лёд)
Я вада і па вадзе плаваю. (Лёд)
Стаіць на вадзе вадзяны мост. (Лёд)
Чан-маўчан — срэбраная накрыўка. (Лёд на рацэ)
Кадушка старая, накрыўка новая. (Лёд на рацэ)
Конь бяжыць, а шкура ляжыць. (Лёд на рацэ)
Футра новае, а на ім дзірка. (Палонка)
У новай сцяне, у круглым вакне ўдзень шыба разбіта, за ноч пастаўлена. (Палонка)

* * *

Без валы зіма не стане.
Беражы нос у вялікі мароз.
Будзе зіма — будзе і лета.
У зімовы холад — усялякі молад.
За адну ноч зіма становіцца.
Снежань год канчае, а зіму пачынае.
Зіма без снегу, дык лета без хлеба.
Узімку лёд не каштоўнасць.
Калі поле зімой гладка, дык у засецы будзе гладка.
Мароз і жалеза рве і на хаду птушку б’е.
Мароз не вялікі, ды стаяць не дае.
Не свеціць зімой сонца супраць летняга.
Не той снег, што мяце, а той, што зверху ідзе.
Першы снег выпадае за сорак дзён да зімы.
Прыляцелі белыя мухі.
Снегу надзьме — хлеба прыбудзе, вада разліецца — сена набярэцца.
У зімы страўнік вялікі.
Месяц люты пытае, як абуты. Люты тры гадзіны дня прыбавіць.
Халодная зіма — гарачае лета.
Студзень — году пачатак, зіме — сярэдзіна.
Многа інею зімой — на ўраджай летам.
Зіма снежная — лета дажджлівае.
Гусь лапу падкурчвае — на сцюжу.
Вароны лятаюць і кружацца чарадой — на мароз.
Сарока пад страху лезе — на завіруху.
Снег ідзе вялікімі камякамі — на непагадзь і макрату.
Дзённы снег не ляжыць.
Сыры студзень — хлябам бяда.
У студзені вісіць шмат чыстых і доўгіх лядзяшак — к добраму ўраджаю.
Студзень сухі, марозны, і вада ў рэках убывае —чакай сухое і га­рачае лета.
Першы трывалы снег выпадае ўначы.
Уначы быў іней — днём снег не выпадзе.
Вецер снег з’ядае.
Вецер зімой дзьме з паўночнага боку — на вялікія халады, вецер з поўдня — на цяпло.
Чакай сцюдзёнай зімы, калі ліст з дрэва не чыста ападае.
Многа снегу - многа хлеба, многа вады — многа травы.