Зямля бацькоў - зямля святая

Дзейныя асобы: сяляне, Добры ігумен, Злы ігумен, манахі, вядучы.
На сцэне купкай сядзяць сяляне.
Вядучы. 3 даўніх часоў жылі тут людзі. Спачатку жылі і ніякай веры не ведалі. Але аднойчы...
1-ы селянін. Грукоча, бачыце людцы, як два молаты кавальскія б’юць адначасова. Сіла, відаць, у таго, хто гэта робіць, страшэнная. Не бачыў я такіх людзей, якія здольныя былі б так грукаць.
2-і селянін. Сапраўды так. Нешта ёсць, але што? Каб жа можна было хоць адным вокам пабачыць, тады я вам адразу і сказаў бы.
1-я сялянка. Што самае цікавае - то калі гром з маланкай узачнецца, дык не толькі па небе грукат коціцца, але і зямля брынчыць. Вось дзе загадка. Трасецца лес, вада плёскаецца.
2-я сялянка. Шанаваць тую сілу трэба, а то калі пакрыўдзім ці абразім яе нечым, дык не ўратуемся. Што мы супраць яе? Калі раз ці два па нас лупяне - мокрага месца не застанецца. Трэба неяк пакланяцца ёй, шанаваць.
1-ы селянін. Можа, зрабіць які ідал?
2-і селянін. А што гэта такое?
1-ы селянін. Ну, цурбалак дубовы ці выдзеўбаны з каменю. Каб на чалавека быў падобны. Якая сіла ні была б, але ўсё роўна яна да нас з вамі падобная...
2-і селянін. Гэта так, бясспрэчна.
1-я сялянка. Тады няхай ён і зробіць гэтага, як яго... ідала.
2-я сялянка. Ага! Чаго ўжо там - зрабі.
Сяляне разыходзяцца, а адзін з іх (1-ы) бярэ сякеру і робіць ідала. Надзявае на яго шапку. Сяляне зноў
збіраюцца, падыходзяць да ідала.
2-і селянін. Добры ідал, добры.
1-я сялянка. Але вось як жа на яго маліцца?
2-я сялянка. Навучы нас, майстар.
1-ы селянін. Гэтага, сябры мае, і я не ведаю. Можа, і не трэба на яго маліцца, а проста шанаваць і прыносіць яму ахвяры? Можа, і гэтага будзе дастаткова?
2-і селянін. А што, праўду чалавек гаворыць. Калі нам шанцаванне якое будзе ці свята надарыцца, то мы яму тады болей будзем падарункаў прыносіць, а калі звычайны дзень - крыху меней.
1-я сялянка. А калі гора не міне, то будзем звяртацца ўжо не з падарункамі, а маліць пра дапамогу...
2-я сялянка. Вось бачыце, як хутка ўсё разам вырашылі.
Вядучы. Так і павялося ў іх на многія дзесяцігоддзі. Ужо не толькі самі, а і дзеці, і ўнукі той дзіўнай веры трымаліся. 3 цягам часу на змену старой прыйшла новая вера - хрысціянская. Не хацелі прызнаваць людзі новай веры.
Падносяць да ідала хлеб, кветкі, нешта ў гаршчочку. З’яўляецца чалавек у чорным адзенні - манах, ён жа Добры ігумен.
1-ы селянін. Нібы груган які.
Добры ігумен. Людзі, ёсць такая зямля, дзе пакланяюцца адзінаму Богу. Не трэба яму прыносіць ніякіх ахвяр, не трэба аддаваць апошняе, а толькі маліцца. Маліцца, звяртаючыся да самога неба.
2-я сялянка. Як гэта? Ці ж так можна?
1-я сялянка. А дзе ж яны моляцца таму свайму Богу?
Добры ігумен. У храме моляцца. Гэта спецыяльная будыніна, і там шмат абразоў з лікамі святых ды апосталаў. Давайце паспрабуем, мо і вам спадабаецца.
Вядучы. Падарожны манах спецыяльна хадзіў па зямлі, каб схіляць людзей да новай веры. Ён пераканаў местачкоўцаў шанаваць Ісуса - сына Божага. Местачкоўцы ўзвялі манастыр, а ў ім цудоўны храм і пачалі пакланяцца Хрысту. У манастыры стаў жыць падарожны манах, а праз некаторы час, калі з’явіліся іншыя манахі, зрабіўся першым ігуменам.
Манахі і іх ігумен паводзілі сябе вельмі прыстойна: не бралі лішняга, не прымушалі сялян працаваць на царкоўных землях, а з усім спраўляліся самі.
Тры манахі працуюць - з матыкамі, граблямі і інш.
Ігумен быў вельмі справядлівы: калі сустракаў чалавека старой веры, то не караў яго, а імкнуўся пераканаць і далучыць яго да хрысціянства. Любілі і паважалі людзі свайго ігумена. Прайшоў час, і стары ігумен памёр.
На сцэну выходзяць два манахі.
1-ы манах. Паслухай, я вельмі разумны і займу вольную пасаду ігумена.
2-і манах. Ты - хамуйла, куды ты лезеш? Я стану ігуменам.
Сталі тузацца і біцца.
3-і манах (разнімае тых, што б’юцца). Перастаньце! Ігуменам стану я, а вы мне будзеце дапамагаць. За гэта я вам заплачу немалыя грошы. (Дае ім грошы. Яны кідаюцца, раскідваюць і збіраюць грошы.)
1-ы і 2-і манахі (збіраючы грошы). Мы згодны! Мы згодны!
Новы ігумен бярэ нагайку і кідаецца на сялян.
Злы ігумен (былы 3-і манах). Гультаі! Дармаеды! Гэц працаваць на манастырскія палі і сенажаці! (Б’е іх.) На калені! (Перадае нагайку 2-му манаху.)
Лупцуй, лупцуй іх, сын мой! Чым болей яны будуць плакаць і стагнаць, тым меней у іх усялякіх дурных думак у галаве будзе! Не шкадуй, бачыш - мы іх б’ём, а яны не скараюцца, усё роўна гнеў з вачэй бліскае! Джгані яшчэ каторага!
Вядучы. Новы ігумен быў вельмі жорсткі і люты да людзей. Здзекаваўся нават з манахаў. А сам вёў бязбожнае жыццё: не прытрымліваўся пастоў, еў і піў колькі хацеў.
Жылі ў адным паселішчы людзі, якія пакланяліся яшчэ старому богу. Дык ігумен загадаў спаліць вёску разам з людзьМі. У тую ноч манахам прысніўся дзіўны сон - з’явіўся ў небе абраз Прачыстай Божай Маці, якая папярэдзіла, каб манахі выбіраліся, бо ім за іхняе злачынства не будзе яе спачування і дапамогі. І некаторыя манахі паўцякалі.
Злы ігумен. Сабакі! Паганцы! Паўцякалі. Я пералаўлю ўсіх і павешаю.
Вядучы. Але не паспеў зласлівец здзейсніць задуманае - наступнай ноччу манастыр праваліўся скрозь зямлю, а на яго месцы ўтварылася глыбокае возера.
Доўга баяліся людзі сяліцца ля возера, ды з цягам часу ці то забыліся, ці то пасмялелі, але сталі будаваць хаціны. Тыя манахі, што паўцякалі, заснавалі Лядскі манастыр, дзе ўсё вялося па справядлівых парадках.
Паселішча, якое ўзнікла на месцы старога манастыра, назвалі Ігуменам. Можа, у памяць пра таго добрага ігумена, а можа, наадварот, каб не забыцца, што ёсць і дрэнныя манахі. Хто яго ведае? Гэта ўжо пазней, за савецкім часам, у Чэрвень перайменавалі.