Т. В. ДЗЯМЕНЦЕВА, загадчык аддзела абслугоўвання школьнікаў малодшых класаў Магілёўскай абласной бібліятэкі імя У. I. Леніна. Пачатковая школа 12.2012
Ты з кнігай дружы
Сцэнарый кніжнага свята
Колькі цікавага могуць расказаць нам кнігі! Мы разгортваем кнігу — і нібы прымаем яе запрашэнне ў займальную і непрадказальную вандроўку па бязмежным свеце фантазіі. 3 кожнай перагорнутай старонкай мы становімся больш разумнымі, чулымі, разважлівымі. Таму прывіваць любоў да кнігі варта з ранняга дзяцінства. У навучальных установах нярэдка ладзяцца мерапрыемствы, прысвечаныя чытанню і знаёмству з друкарскай справай. У Год кнігі іх правядзенне набывае яшчэ большую актуальнасць. Прапануем адзін са сцэнарыяў кніжнага свята для малодшых школьнікаў.
Мэта: пашыраць веды пра кнігі і кнігавыдавецкую дзейнасць; развіваць навыкі выразнага чытання; выхоўваць паважлівыя адносіны да кнігі, любоў да роднай мовы, мастацкі густ.
Абсталяванне: вясёлыя сонейкі з паперы.
Ход мерапрыемства
Чытальнік.
Да позняга вечара
Кнігу вучу,
За новай чытанкаю
Спаць не хачу.
Мне бацька гаворыць:
— Ты з кнігай дружы,
Ты роднае слова,
Сынок, беражы.
I слова, і песню,
Што ў полі пяюць,
Шануй, як Радзіму,
Як маці сваю.
Вядучы. Добры дзень, дарагія хлопчыкі і дзяўчынкі! Добры дзень, паважаныя дарослыя!Кнігу вучу,
За новай чытанкаю
Спаць не хачу.
Мне бацька гаворыць:
— Ты з кнігай дружы,
Ты роднае слова,
Сынок, беражы.
I слова, і песню,
Што ў полі пяюць,
Шануй, як Радзіму,
Як маці сваю.
В. Вярба.
Вядучая. Мы рады вітаць вас! Сёння ў нас свята роднай беларускай мовы і беларускай дзіцячай кнігі.
Конкурс “Мы героі казак — адгадай без падказак”
Вядучы. Першы наш конкурс казачны. Адгадайце герояў рускіх казак і дзіцячых твораў замежных аўтараў і знайдзіце падобных персанажаў у беларускіх народных казках.Ступа, мятла,
Касцяная нага.
Усё гэта мае... (Баба Яга).
Касцяная нага.
Усё гэта мае... (Баба Яга).
Вядучая. Якая ж казка без Бабы Ягі? Назавіце беларускія казкі, у якіх сустракаецца адпаведны персанаж. (“Іван Світаннік", “Мал-Малышок".)
I худы, і сквапны,
На здраду і подласць здатны.
(Кашчэй Бессмяротны.)
На здраду і подласць здатны.
(Кашчэй Бессмяротны.)
Вядучы. У якой беларускай казцы робіць свае зладзействы Кашчэй Бессмяротны? (“Іван Світаннік”, “Івашка Мядзведжае вушка", “Іван Падвей", “Шкляныя горы".)
Ён Бабы Ягі ахова,
Суровы і шматгаловы.
Баяцца няма прычыны,
Бо казачны... (Змей Гарыныч).
Суровы і шматгаловы.
Баяцца няма прычыны,
Бо казачны... (Змей Гарыныч).
Вядучая. Шмат у якія казкі здолеў трапіць Змей Гарыныч, ды і нашу, беларускую, не мінуў. Пацвердзіце гэтую думку прыкладамі. (Змей Гарыныч сустракаецца ў казках “Удовін сын", “Як Васіль змея перамог”.)
Незвычайная дзяўчынка
Прыляцела на галінку.
Стала на лісток,
Быццам на масток.
(Дзюймовачка.)
Прыляцела на галінку.
Стала на лісток,
Быццам на масток.
(Дзюймовачка.)
Вядучы. Які беларускі казачны герой можа параўнацца ростам з Дзюймовачкай? (Сынок з кулачок, Мал-Малышок з аднайменных казак.)
Хвост трымае ён трубой.
Захапляецца сабой.
У паходах, у турботах
Ваш знаёмы... (Кот у ботах).
Захапляецца сабой.
У паходах, у турботах
Ваш знаёмы... (Кот у ботах).
Вядучая. У якіх беларускіх народных казках кот з’яўляецца галоўным героем? (“Каток — залаты лабок", “Як Кот звяроў напалохаў", “Коцік, Пеўнік і Лісіца ”.)
Як толькі Іван трапляе ў бяду,
У рукі бярэ чараўніцу-дуду.
Прыскача на голас дуды бегунок —
Бясстрашны і верны...
(Канёк-Гарбунок).
У рукі бярэ чараўніцу-дуду.
Прыскача на голас дуды бегунок —
Бясстрашны і верны...
(Канёк-Гарбунок).
Вядучы. “Канёк-Гарбунок" — гэта народная казка? Чаму? (Яна мае канкрэтнага аўтара.) Хто напісаў гэтую казку? (Пётр Яршоў.) Назавіце беларускія казкі з падобным сюжэтам. (“Бацькаў дар", “Тром-сын Безыменны”.)
Дужы, смелы, справядлівы,
У яго такая сіла —
На плячах панёс бы дуб.
Ён асілак... (Вярнідуб).
У яго такая сіла —
На плячах панёс бы дуб.
Ён асілак... (Вярнідуб).
Вядучая. Хто напісаў казку пра Вярнідуба? (Алесь Якімовіч.) Як яна называецца? (“Каваль Вярнідуб".)
Вядучы. Вярнідуб — сапраўдны волат. Ён змагаецца за праўду і справядлівасць. Шмат асілкаў нарадзіла беларуская зямля. I моцныя яны не толькі фізічна.
Вядучая. А як вы думаеце, ці можна перамагчы ліха, калі разлічваць толькі на сілу? (Адказы дзяцей.)
Вядучы. Сапраўды, каб пераадольваць любыя цяжкасці і выходзіць пераможцам у барацьбе са злом, патрэбныя мудрасць, разважлівасць, мужнасць і дабрата.
Гульня “Розум перамагае сілу”
Вядучая. У народзе справядліва кажуць: “Перамог не сілай, а розумам”. А што вучыць чалавека розуму? (Кніга.)Вядучы. Так, кніга — крыніца ведаў і мудрасці. Яна вучыць нас дабрыні, адважнасці, кемлівасці, любові да родных, беражлівым адносінам да прыроды. Кніга назапашвае, захоўвае і перадае наступным пакаленням жыццёвую мудрасць, якую спасціглі нашы продкі. Давайце і мы задумаемея над тымі нязломнымі правіламі, якім вучаць нас народныя прымаўкі. Даскажыце выслоўі.
Пішуць не пяром, а... (розумам).
3 кнігай сябраваць — век не... (сумаваць).
Кніга твой добры сябрук, без яе як... (без рук).
Сіла розуму... (саступае).
Золата здабываюць з зямлі, а веды — з... (кнігі).
3 кнігай сябраваць — век не... (сумаваць).
Кніга твой добры сябрук, без яе як... (без рук).
Сіла розуму... (саступае).
Золата здабываюць з зямлі, а веды — з... (кнігі).
Віктарына “Золата здабываюць з зямлі, а веды — з кнігі”
1. 3 якога металу вырабляюць лыжкі і адліваюць фігуркі салдацікаў? (З волава.)2. Якім каштоўным каменем можна лёгка разрэзаць шкло? (Алмазам.)
3. Які метал трэба нанесці тонкім слоем на шкло, каб атрымаць люстэрка? (Срэбра.)
4. 3 дапамогай чаго можна адшукаць іголку ў стозе сена ці сабраць раскіданае металічнае пілавінне? (3 дапамогай магніта.)
5. Які прадукт жартаўліва называюць “музычнай прыправай” і дадаюць у мноства страў для смаку? (Соль.)
6. Якое рэчыва аднолькава прыдатнае і для палення ў печы, і для малявання на асфальце? (Вугаль.)
Вядучы. Малайцы! Ніводнага пытання не засталося без адказу. А ўсё дзякуючы вашай начытанасці і ўважлівасці.
Конкурс загадак “Ловім сонечныя ўсмешкі”
Вядучая. Кнігі пашыраюць нашы веды, даюць адказы на шматлікія пытанні, аднак часам і самі любяць пытацца, нібы гуляюць з чытачом у хованкі. Давайце праверым, ці здолеем мы разгадаць іхнія загадкі. Хто загадку адгадае, той сонечную ўсмешку атрымае. (Настаўнік загадзя робіць з паперы вясёлае сонейка ці смешныя тварыкі; можна падрыхтаваць у якасці прызоў аловак з усмешкай, акуляры з усмешкай.)Круглыя, гарбаценькія,
Па краях калмаценькія,
Па баках бялюсенькія,
Пасярод цямнюсенькія.
Як прыходзіць бяда,
Дык цячэ з іх вада.
(Вочы)
Па краях калмаценькія,
Па баках бялюсенькія,
Пасярод цямнюсенькія.
Як прыходзіць бяда,
Дык цячэ з іх вада.
(Вочы)
Вядучы. Спадзяюся, што ніхто сёння плакаць не будзе, усе будзем збіраць толькі сонечныя ўсмешкі.
Поле белае, няворнае,
Зерне дробненькае, чорнае.
Хто ўмее — той пасее,
А хто знае — адгадае.
(Сшытак і літары)
Разумнаму Янульку
Прыдумаў чалавек
Драўляную кашульку —
Адну на цэлы век.
А той Янулька выбег
На чысты, белы выган,
Дзе носам павядзе —
Дык там і след кладзе.
(Аловак)
Ехаў коннік Пахом —
Вы не заўважалі?
Сам усеўся вярхом,
Ногі за вушамі.
(Акуляры)
Сваёй хадзе Падлік вядзе,
Не ведаючы стомы.
А не стамляецца таму
(Хоць гулка сэрца б’ецца),
Што колькі б год ні йсці яму —
Ён з месца не кранецца.
(Гадзіннік)
Белы голуб прыляцеў,
Белым крылам шалясцеў
I з усёй зямлі навіны
Расказаў за паўгадзіны.
(Газета)
Не світка, а сшыта,
Не куст, а з лістамі,
Маленькага росту,
Прыгожага стану,
Хто яе знае,
Той розум мае.
(Кніга)
Зерне дробненькае, чорнае.
Хто ўмее — той пасее,
А хто знае — адгадае.
(Сшытак і літары)
Разумнаму Янульку
Прыдумаў чалавек
Драўляную кашульку —
Адну на цэлы век.
А той Янулька выбег
На чысты, белы выган,
Дзе носам павядзе —
Дык там і след кладзе.
(Аловак)
Ехаў коннік Пахом —
Вы не заўважалі?
Сам усеўся вярхом,
Ногі за вушамі.
(Акуляры)
Сваёй хадзе Падлік вядзе,
Не ведаючы стомы.
А не стамляецца таму
(Хоць гулка сэрца б’ецца),
Што колькі б год ні йсці яму —
Ён з месца не кранецца.
(Гадзіннік)
Белы голуб прыляцеў,
Белым крылам шалясцеў
I з усёй зямлі навіны
Расказаў за паўгадзіны.
(Газета)
Не світка, а сшыта,
Не куст, а з лістамі,
Маленькага росту,
Прыгожага стану,
Хто яе знае,
Той розум мае.
(Кніга)
Вядучы. Кніга ўваходзіць у наша жыццё з ранняга дзяцінства. А як вы думаеце, ці заўсёды існавалі кнігі? (Адказы дзяцей.)
Вядучая. Пазнаёмімся з гісторыяй кнігі.
Кніжнае дасье
Падрыхтаваны вучань пераказвае апавяданне У. Ліпскага “Як да нас прыйшла кніга".
Вучні чытаюць вершы, прысвечаныя кнігам.
Затым падрыхтаваныя вучні знаёмяць гасцей свята з цікавымі звесткамі, якія датычацца кніг; расказваюць, што такое антыкварная кніга; пералічваюць найбольш значныя рэкорды, якія ў розныя часы былі зафіксаваны ў галіне друкарства.
Гульня “Даскажы слова”
Вядучы. Спадзяюся, сённяшняе свята яшчэ больш зблізіла нас з кнігай. Давайце праверым, ці здольныя мы разумець кніжныя радкі “з паўслова” — так, як разумеем сваіх найлепшых сяброў. Зараз вы пачуеце ўрыўкі з вершаў беларускіх паэтаў. Вам неабходна падабраць у рыфму словы, якіх нестае на канцах верша- ваных радкоў.А было аднойчы так:
3 рэчкі вынырнуў... (шчупак).
Пасядзеў крыху на сушы
I прамовіў, ... (уздыхнуўшы):
— Тут, вядома, хораша,
Толькі вельмі... (горача)!
Смачна пазяхнуў
I назад у ваду... (нырнуў).
3 рэчкі вынырнуў... (шчупак).
Пасядзеў крыху на сушы
I прамовіў, ... (уздыхнуўшы):
— Тут, вядома, хораша,
Толькі вельмі... (горача)!
Смачна пазяхнуў
I назад у ваду... (нырнуў).
А. Бадак.
Ляцелі дзве цяцеры,
Шукаючы... (вячэры),
Глядзелі зверху ўніз.
I раптам бачаць: ... (ліс)
Ім лапаю махае,
У госці... (запрашае).
Шукаючы... (вячэры),
Глядзелі зверху ўніз.
I раптам бачаць: ... (ліс)
Ім лапаю махае,
У госці... (запрашае).
А. Грачанікаў.
Сёння няёмка Ігнатку,
Ён атрымаў не... (дзясятку):
Пяцёрку — за тое, што кепска чытаў,
Пяцёрку — за тое, што кепска... (пісаў).
Маме ж тлумачыць Ігнатка:
Склаўшы іх — будзе... (дзясятка).
Ён атрымаў не... (дзясятку):
Пяцёрку — за тое, што кепска чытаў,
Пяцёрку — за тое, што кепска... (пісаў).
Маме ж тлумачыць Ігнатка:
Склаўшы іх — будзе... (дзясятка).
К. Жук.
Вядучая.
Кніга навучыць,
Кніга раскажа,
Кніга падкажа,
Як жыць.
Вядучы.Кніга раскажа,
Кніга падкажа,
Як жыць.
Значыць, нам трэба,
Вельмі ўсім трэба
Добрыя кніжкі любіць.
Вельмі ўсім трэба
Добрыя кніжкі любіць.
ЛІТАРАТУРА
Буткевич, В. В. Люби и знай родной край : уроки гражданственности в нач. шк. / В. В. Буткевич, М. А. Бесова, Т. А. Старовойтова. — Минск : Пачатковая школа, 2009. — 128 с. : нл.
Нам засталася спадчына : нарысы, вершы : для дзяцей сярэд. шк. узросту / уклад.: М. Маляўка, Т. Тарасава, У. Мазго ; маст. Л. Пастушэнка. — Мінск : ЛІМ, 2011. — 208 с. : іл.
Мая Айчына : хрэст. / уклад. В. У. Буткевіч, Н. Г. Ваніна, А. У. Талкачова. — 2-е выд., дап. і перапрац. — Мінск : Пачатковая школа, 2007. — 192 с. : іл.
Мой край завецца Беларуссю : дапам. для педагогаў / аўт.-уклад. А. I. Красіла. — Мазыр : Белы Вецер, 2004. — 160 с.