Валянціна СТАТКЕВІЧ, выхавальнік вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, санаторныя дзіцячыя яслі-сад № 539 Нацыянальнай акадэміі навук Рэспублікі Беларусь, г.Мінск. Пралеска 10/2011
Вяселля і радасці хопіць на усіх!
Сцэнарыі беларускіх народных святаў для дзяцей групы «Фантазёры» і ix бацькоў
ДАЖЫНКІ
Сцэнарый фальклорнага свята
Пад беларускую народную музыку ў залу ўваходзяць дзяўчаткі з сярпамі і хлопчыкі з косамі і музычнымі інструментамі, спыняюцца ў сярэдзіне залы. Дзяўчаткі ў вяночках з дубовых і кляновых лісцеў становяцца паўкругам.Вядучая (В.).
Усіх, хто ў полі не ляніўся,
Хвалу аддаў вялікім дням,
Усіх, хто добра нарабіўся...
Хвалу аддаў вялікім дням,
Усіх, хто добра нарабіўся...
Усе. Мы запрашаем у госці к нам!
Дзяўчаткі з сярпамі (жнейкі) і хлопчыкі з косамі (касцы) кажуць па чарзе:
Хто да зямлі прыгінаўся ніжэй,
Той будзе да хлеба бліжэй!
Хто набраўся мазалёў,
Той пад’есць і хлеба!
Таму, хто працуе старанна заўсёды,
Павага, любоў і пашана народа.
Хай песні гучаць і чуецца смех —
Вяселля і радасці хопіць на ўсіх!
Той будзе да хлеба бліжэй!
Хто набраўся мазалёў,
Той пад’есць і хлеба!
Таму, хто працуе старанна заўсёды,
Павага, любоў і пашана народа.
Хай песні гучаць і чуецца смех —
Вяселля і радасці хопіць на ўсіх!
Дзеці кладуць музычныя інструменты.
Дзяўчынка-жнейка. Маці, маці, пара жыта жаці, каласок нахіліўся! Маці! Пара, пара, пачнем жаці!
Песня-танец «Жніво».
У час танца выстаўляецца снапок — «каза».В. Жнейкі, ці пакінулі вы жыта на «казу»?
Дзяўчаты. Пакінулі! Пакінулі!
В. Давайце яе ўпрыгожым! Вось вам стужачкі — сіняя, зялёная, чырвоная, жоўтая, блакітная.
Пад музыку дзяўчаты ўпрыгожваюць «казу»і кажуць па чарзе нагавор.
1-я жнейка. Цябе пакідаем, каб жыта радзіла!
2-я жнейка. А косы сплятаем, каб густа ўзышло!
3-я жнейка. Вадой паліваем, каб росным было!
4-я жнейка. Паполем наўкола, . каб чыстым расло!
Жнейкі ставяць «казу» ля сцяны, бяруць калоссе.
«Танец з калоссем».
Пасля танца жнейкі ўпрыгожваюць сноп калоссем.5-я жнейка.
Дажыначкі! Дажыначкі!
Мы канчаем жаці!
Дажыначкі, дажыначкі,
Казала мне маці,
Што спадару трэба
Збожжа аддаці
Мы канчаем жаці!
Дажыначкі, дажыначкі,
Казала мне маці,
Што спадару трэба
Збожжа аддаці
Жнейкі з «казой» абыходзяць усіх па зале, спыняюцца ля гаспадара, які сядзіць на лаўцы.
Гаспадар.
Каціўся вяночак па полі,
Прасіў жнеячак дадому:
— Дадому, жнеячкі, дадому,
Ужо нагуляліся па полі,
Густа снапы вяжучы!
Прасіў жнеячак дадому:
— Дадому, жнеячкі, дадому,
Ужо нагуляліся па полі,
Густа снапы вяжучы!
В. Дварочак, што вяночак, ды гаспадар — гультай! На стол нават хлеба не паклаў.
Гаспадар. Які ж я гультай? I дурань кашу зварыць, калі крупы ёсць! Хто працуе да поту, той і пад’есць у ахвоту!
В. А ці багаты ўраджай гародніны ў цябе?
Гаспадар. Каб быў багаты ўраджай, трэба каб дожджык шоў часцей.
Дзеці. А мы яго зараз паклічам.
Песня «Дожджык» (муз. С. Галкінай).
Дзяўчынка. Люба бегаць пад дожджыкам з парасонам светленькім.Гульня «Дожджык» (паводле песні С.Галкінай).
Гаспадар. Вось гэта я разумею. А ну, дачушка пакажы які у нас ураджай!Інсцэніроўка «Карагод агародніньі»
(сл. Э.Агняцвет, муз. А. Рэмізоўскай).
Гаспадар. Ну што, бачылі, які я гультай?В. А мы прынеслі табе зерне. Пячы каравай ды частуй нас! (Падае зерне ў місцы).
Гаспадар. Сноп т зерне я вазьму. Сноп пастаўлю на покуць, а зерне на стол. Пакуль каравай спячэцца, паспяваем ды паскачам яшчэ. А можа, вы стаміліся, і спяваць не хочаце?
В. Хто гэта не хоча? Мы? Гэй, музыкі, зайграйце весялей! Мы пачнем святкаваць Дажынкі! Слава хлебу! Слава працы! I зямельцы слава!
Аркестр «Ой, лопнуў абруч»
(украінская народная мелодыя).
В. Гэй, Мікіта, не зявай,Хутка гульні пачынай!
Беларуская народная гульня «Мікіта».
В.Гэта хто да нас ідзе,
3 крыніцы ваду нясе?
3 крыніцы ваду нясе?
Хлопец.
Гэй вы, хлопцы і дзяўчаты,
Сабірайцеся ля хаты!
Паспяваем, пагуляем
Ды гасцей пазабаўляем!
Сабірайцеся ля хаты!
Паспяваем, пагуляем
Ды гасцей пазабаўляем!
Інсцэніроўка -«Ля крыніцы»
(паводле беларускай народнай мелодыі).
В. Ну што, гаспадар, ці не гатовы каравай?Гаспадар. Не,не гатовы! Пакуль што адгадайце загадку.
Не шкадуюць мяне, мнуць,
У печ гарачую кладуць.
А як вымуць, дык нажом
Рэжуць за сталом.(Хлеб)
У печ гарачую кладуць.
А як вымуць, дык нажом
Рэжуць за сталом.(Хлеб)
Малайцы, адгадалі! Пра што вас яшчэ запытаць? (Думае.) А ці ведаеце вы прыказкі і прымаўкі аб працы аб хлебе?
Прыказкі і прымаўкі.
Гаспадар. Што ж вам такое яшчэ загадаць?В.
Ой, гаспадар, хопіць!
Дажалі жыта? Дажалі ярчык?
Не шкадуй, гаспадар, нам каравайчык!
Дажалі жыта? Дажалі ярчык?
Не шкадуй, гаспадар, нам каравайчык!
Гаспадар. Каравай яшчэ не паспеў, вось у чым справа.
Усе. А мы табе дапаможам.
Гульня «Пяку, пяку хлебчык».
Гаспадар. Вы ж мае памочнікі! Запрашаю ўсіх паскакаць, тады і каравай смачнейшы будзе.Танец «Кадрыля».
Гаспадар выносіць каравай.Дзеці.
Ён - духмяны, свежы, шчасны.
Кожны дзень яго дамоў
Мы нясём з універсама.
Хлеб – аснова ўсіх асноў.
Зернем нівы засявалі
Хлебаробы ў весні час.
Сэрцам шчодрым сагравалі,
Каб квітнела свята ў нас.
Пахне хлеб дажджом і ветрам,
Працай — за святло святлей.
Нібы сонейка над светам,
Хлеб духмяны на стале.
Кожны дзень яго дамоў
Мы нясём з універсама.
Хлеб – аснова ўсіх асноў.
Зернем нівы засявалі
Хлебаробы ў весні час.
Сэрцам шчодрым сагравалі,
Каб квітнела свята ў нас.
Пахне хлеб дажджом і ветрам,
Працай — за святло святлей.
Нібы сонейка над светам,
Хлеб духмяны на стале.
Вядучая наладжвае гандаль. Пакупнікі (бацькі) прыносяць на свой стол прысмакі і частуюцца разам з дзецьмі.
В. 3 нагоды нашага свята заспяваем на заканчэнне вясёлую песню.
КІРМАШ
Сцэнарый восеньскага свята
У рытм беларускай народнай музыкі дзеці падскокам заходзяць у музычную залу, становяцца павольна.
Вершы пра восень (чытаюць дзеці).
Песня «Мокрыя вяровачкі» (сл. і муз. Я. Жабко).
В. Нешта тут сумнавата. А давайце паедзем на кірмаш! Восень бывае і вясёлая. Пакуль даедзем, і дождж, можа, скончыцца.Пад песню «На кірмаш» дзеці «едуць на вазочку».
1-я гандлярка.
Усіх, усіх, хто не ленаваўся,
Добра справаю займаўся
I не траціў марна час,
Запрашаем на кірмаш.
Добра справаю займаўся
I не траціў марна час,
Запрашаем на кірмаш.
2-я гандлярка.
Гэй, спадары, сюды ідзіце,
Ім, спадары, сюды глядзіце:
Чай гарачы, абаранкі,
Шкарпэткі, фіранкі,
Лялькі, свістулькі,
Цацкі для дзетак,
Круцёлкі, вяртушкі,
Гаршэчкі для кветак.
Ім, спадары, сюды глядзіце:
Чай гарачы, абаранкі,
Шкарпэткі, фіранкі,
Лялькі, свістулькі,
Цацкі для дзетак,
Круцёлкі, вяртушкі,
Гаршэчкі для кветак.
1-я гандлярка.
А вось музычныя інструменты.
Тут і гармонікі, дудкі,
I ксілафоны, і лыжкі.
Як пачнеш на іх іграць,
Ногі просяцца скакаць.
Тут і гармонікі, дудкі,
I ксілафоны, і лыжкі.
Як пачнеш на іх іграць,
Ногі просяцца скакаць.
Дзеці. Дык, можа, нам прадасі?
1-я гандлярка.
Інструменты не прадаюцца,
За ўсмешку так даюцца.
За ўсмешку так даюцца.
Дзеці весела ўсміхаюцца, бяруць музычныя інструменты.
Аркестр «Юрачка» (беларуская народная песня).
2-я гандлярка. А вось бычок. ладны, спрытны, самы вясёлы! Падыходзьце, купляйце!Гульня-інсцэніроўка «Бычок»
(беларуская народная песня).«Бычок» бадаецца, даганяе дзяцей.
Дзеці. Не будзем такога бадучага купляць, пойдзем далей.
Да прылаўка падыходзіць хлопчык.
Хлопчык. Колькі каштуюць курачка і качачка?
1-я гандлярка. А колькі дасцё? Інсцэніроўка «КУРА-ЗЛАТАПЮРА»- (паводле беларускай народнай песні).
2-я гандлярка.
А вось бульбачкі вам поўны мех,
Каб была ў вас радасць і здаровы смех.
Падыходзьце, купляйце,
Толькі самі адгружайце.
Каб была ў вас радасць і здаровы смех.
Падыходзьце, купляйце,
Толькі самі адгружайце.
На гульню запрашаюць бацькоў.
Гульня «Разгрузі грузавік бульбы».
Да прылаўка падыходзіць дзяўчынка, глядзіць, шукае, нічога не знаходзіць.1-я гандлярка. Чаго шукаеш, дзяўчынка? Можа, вось абараначкамі смачнымі, мядовымі пачастуешся?
Дзяўчынка спявае песню.
Песня «Ай-чу-чу»
(сл. Л. Пранчака муз. Э. Захлеўнага)
2-я гандлярка. А вось рэдзька смачная! Можна яе і ў салацік, ды калі хочаш як хочаш можна есці, толькі ад мышкі беражыце.Беларуская народная гульня «Рэдзька».
1-я гандлярка. Падыходзьце да мяне! Тут у мяне захаваўся чароўны капялюшык, хто яго надзявае, той скакаць пачынае.Гульня «Капялюш» (запрашаюць бацькоў)
Дзеці падыходзяць да прылаўка з цацкамі, разглядаюць, купляюць.2-я гандлярка. У мяне таксама чароўныя рэчы.
Гэтыя лапці-лапаточкі
Схаваліся ў куточку.
А ну, паспрабуйце іх абуць!
Схаваліся ў куточку.
А ну, паспрабуйце іх абуць!
Гульня «Лапці» (беларуская народная мелодыя)
1-я гандлярка. Глядзіце,лапці сапраўды чароўныя! Хто іх абувае, той таксама скакаць пачынае. Завядзём вясёлую «Бульбу»!Танец «Бульба» (дзеці запрашаюць сваіх бацькоў).
2-я гандлярка. Пакуль вы тут скакалі, з пякарні нам прывезлі свежы, смачны, духмяны пірог. За тое, што вы, дзеткі, увесь тавар наш раскупілі ды яшчэ і павесялілі, мы вас запрашаем на гарбату з пірагамі.Гучыць песня (на выбар музычнага кіраўніка).
Дзеці і дарослыя «на вазочку» пад песню «На кірмаш» «ад’язджаюць» з музычнай залы.
ІДЗЕ, ІДЗЕ КАРАГОД...
Сцэнарый вячорак
Музычная зала прыбрана ў беларускім стылі, Выходзяць гаспадыня (жанчына) і гаспадынька (дзяўчынка ).Гаспадыня. Добры вечар, шаноўныя госці! Праходзьце, сядайце, гаспадарамі сябе адчувайце.
Гаспадынька. Чым наша хата багата тым і рада. Мы з матуляйсёння чакаем яшчэ гасцей, каб песнямі ды вясёлымі гульнямі прывітаць працаўніцу Восень. А вось і сяброўкі да мяне ідуць.
Пад вясёлую танцавальную музыку ўваходзяць дзяўчаты.
Дзяўчаткі (спяваюць прытанцоўваючы)
Ой, бяда, бяда, бяда,
Хлопцаў з’ела машкара.
Ніводнага не засталося,
Што ж такое адбылося?
Хлопцаў з’ела машкара.
Ніводнага не засталося,
Што ж такое адбылося?
Гаспадыня. Добры вечар, дзяўчаты! А чаму ж вы адны прыйшлі? Дзеж вашыя хлопцы падзеліся?
Дзяўчаткі. Ды не патрэбныя нам тыя хлопцы!
Гаспадыня. Чаму ж так?
Дзяўчаткі (спяваюць прытанцоўваючы)
Нашы хлопцы задаюцца,
Што ўмеюць танцаваць.
У адну ручку – качарэжку,
А ў другой штаны дзяржаць.
Што ўмеюць танцаваць.
У адну ручку – качарэжку,
А ў другой штаны дзяржаць.
Гаспадыня. Ну, калі так, праходзьце, сядайце, прымайцеся за працу.
Пад спакойную музыку дзяўчаткі працуюць: намотваюць клубочкі, вышываюць, вяжуць.
Гаспадынька (прыбіраючы ў хаце, падыходзіць да дзвярэй). Дзяўчаткі, хлопцы ідуць!
Дзяўчаткі спыняюць працу, кідаюцца да люстэрка, прыхарошваюцца.
Хлопцы. Добры вечар у хату!
Дзяўчаткі. Добры вечар!
Хлопцы (па чарзе). Мы прыйшлі да вас не з пустымі рукамі, а з восеньскімі дарамі!
А гэта капуста, каб у вашых засеках не было пуста.
А тут рэпа, морква, бурак, каб вашыя шчочкі палалі, як мак.
А вось бульбачкі мех, каб заўсёды чуўся смех.
А вось яблыкаў воз, каб вас абмінаў авітаміноз.
А гэта гарох, каб кожная ела за трох.
Крыху восеньскай крынічнай вады каб вы не зведалі ніякай бяды.
А тут рэпа, морква, бурак, каб вашыя шчочкі палалі, як мак.
А вось бульбачкі мех, каб заўсёды чуўся смех.
А вось яблыкаў воз, каб вас абмінаў авітаміноз.
А гэта гарох, каб кожная ела за трох.
Крыху восеньскай крынічнай вады каб вы не зведалі ніякай бяды.
Хлопцы перадаюць падарункі, дзяўчаткі кладуць іх на стол.
Дзяўчынка. Гэй, вы, хлопцы і дзяўчаты, паспяваем, пагуляем ды гасцей пазабаўляем!
Хлопчыкі і дзяўчынкі спяваюць «Дражнілкі».
Гаспадыня. Хопіць вам ужо сварыцца! Лепш наладзім вясёлыя скокі.
Парны танец «Печкі-лавачкі»
(фанаграма ў выкананні гурта «Сябры»)
Дзіця. Цётачка, раскажы нам казачку.Гаспадыня. Казачку? Іш, чаго захацелі! Казкі слухаць цікава, але трошкі сумнавата. А мы з вамі весяліцца сабраліся. Я лепей вам загадкі загадаю пра тое, што ў маёй гаспадарцы ёсць.
Загадкі.
Не кароль, а ў кароне,
Не гусар, а пры шпорах.
Гадзінніка не мае, а час знае. (Певень.)
З барадою, а не стары; з рагамі, а не бык. (Казёл.)
Дояць, а не карова; лыка дзярэ, а лапці не пляце. (Каза.)
Сярод двара стаіць капна,
Спераду вілы, ззаду – мятла. (Карова.)
Шчыплюць траўку каля рэчкі
У цёплых кажушках…(авечкі).
Круглыя, як мячыкі,
Быццам адуванчыкі,
На двары ля хаты ходзяць…(кураняты).
Не гусар, а пры шпорах.
Гадзінніка не мае, а час знае. (Певень.)
З барадою, а не стары; з рагамі, а не бык. (Казёл.)
Дояць, а не карова; лыка дзярэ, а лапці не пляце. (Каза.)
Сярод двара стаіць капна,
Спераду вілы, ззаду – мятла. (Карова.)
Шчыплюць траўку каля рэчкі
У цёплых кажушках…(авечкі).
Круглыя, як мячыкі,
Быццам адуванчыкі,
На двары ля хаты ходзяць…(кураняты).
Гаспадыня. Малайцы! А зараз зайграйце вясёлую музыку, каб ногі самі пусціліся ў скокі.
Аркестр «Ой, лопнуў абруч» (украінская народная мелодыя).
Гаспадыня. А яшчэ ў гэтым годзе багата ўрадзіла рэдзька. Пойдзем збіраць?Беларуская народная гульня «Рэдзька».
Пад музыку выходзіць дзяўчынка.Дзяўчынка. Падумаеш, рэдзьку насеялі і назбіралі. Вось я — гаспадыня сапраўдная, у мяне ўсё самае лепшае.
Гульня-інсцэніроўка «Гаспадыня гарная»
(паводле беларускай народнай песні).
Гаспадыня. Калі ты такая ладная гаспадыня, тады схадзі на кірмаш і купі самы прыгожы гарлачык.
Гульня «Гарлачык» (паводле музыкі С. Галкінай).
Гаспадыня. А вось бычок, прадаецца бычок, самы лепшы, самы разумны, самы ласкавы.Інсцэніроўка-гульня «Бычок»
(паводле беларускай народнай песні).
«Бычок»(дзіця) бадаецца, даганяе дзяцей.Гаспадыня. Усе тут ці не?
Дзеці. Ўсе!
Гаспадыня. Што, сябры, для жыта трэба?
Дзеці. Ну, вядома, трэба глеба.
Гаспадыня. А для птушкі?
Дзеці. Вышыня.
Гаспадыня. А для казкі?
Дзеці. Цішыня.
Гаспадыня. Ну, а што для весялосці?
Дзеці. Каб часцей бывалі госці!
Гаспадыня. Запрашаем гасцей разам з намі прыпевачкі заспяваць. Мы пачнем, а вы падхоплівайце!
Прыпеўкі «Стукалка- грукалка»
(пад акампанемент народных беларускіх шумавых інструментаў).
Прапануецца гульня для бацькоў.
«Музычны дыванчык».
Гаспадыня. Мы і пелі, і скакалі, і гулялі, і жартавалі. Відаць, надышоў час дамоў збірацца...Гаспадынька. Яно так, але ж на развітанне запрашаем усіх на кадрылю.
Танец з бацькамі «Кадрыля»
Гаспадынька. А пакуль вы скакалі, мае пачастункі паспелі прыгатавацца (выносіць каравай).Гаспадыня. Жадаю вам, каб жылі ў дастатку, каб у жыцці вашым усё было ў парадку. Шчасця ўсім, долі і хлеба даволі! Прыходзьце яшчэ, будзем рады!
Пад музыку госці і ўдзельнікі разыходзяцца.
«УСЕ МЫ 3 БАБУЛІНЫХ, ДЗЯДУЛЕВЫХ ДАЛОНЯЎ...»
Сцэнарый свята
Зала прыгожа прыбрана. Гучыць грамзапіс «Вясельныя песні» (ансамбль народнай музыкі «Свята» ці «Бяседа»).Вядучая (В.).
Усе мы з хаты,
Усе мы з цішыні,
Усе з бабуліных,
дзядулевых
далоняў...
Усе мы з цішыні,
Усе з бабуліных,
дзядулевых
далоняў...
Усе мы з хатаў, якія завём агульным домам — Бацькаўшчынай. Наша спадчына — кожная сцяжынка, усё жывое — названа нашымі продкамі самымі пяшчотнымі, дарагімі і роднымі нам беларускімі словамі: сонейка, зямелька, жыццё. Як добра, што сёння сярод нас жывуць і працуюць вельмі адданыя людзі, самыя дарагія і блізкія, якія вучаць адчуваць і любіць родны край. Гэта нашы бабулі, дзядулі, бацькі.
У любімай мове роднай, наскай,
Ах, якія словы:
«Калі ласка!»
Як звіняць яны сардэчнаю струною,
Праз усё жыццё ідуць са мною.
Ах, якія словы:
«Калі ласка!»
Як звіняць яны сардэчнаю струною,
Праз усё жыццё ідуць са мною.
Гэтымі шчырымі словамі народнага паэта Беларусі Петруся Броўкі пад гукі задушэўнай беларускай мелодыі вядучая і дзеці сустракаюць гасцей і рассаджваюць іх.
Карагод «Да нас госці прыйшлі»
(сб. «Музыка в детском саду», М., 1986).
Дзеці стаяць пасярод залы (тварам да гасцей) і спяваюць.В.
Да нас госці прыйшлі,
Дарагія прыйшлі.
Нездарма кісель варылі,
Пірагі пяклі.
Дарагія прыйшлі.
Нездарма кісель варылі,
Пірагі пяклі.
Становяцца ў круг; ідуць па крузе і спяваюць.
Зараз разам мы ўсе
Патанцуем для гасцей.
Вы папляскайце ў далоні,
Ды часцей, часцей.
Патанцуем для гасцей.
Вы папляскайце ў далоні,
Ды часцей, часцей.
Дзве дзяўчынкі прыносяць пірагі, становяцца пасярэдзіне круга.
I з морквай пірог,
I з капустаю пірог,
Ці ж бывае без начынкі
Смачны, смачны пірог?
I з капустаю пірог,
Ці ж бывае без начынкі
Смачны, смачны пірог?
Дзеці становяцца адно насупраць аднаго і выконваюць рухі па тэксце.
Ты топні нагой
Ды прытопні другой,
Я ваўчком круціцца стану,
А ты так пастой.
Ды прытопні другой,
Я ваўчком круціцца стану,
А ты так пастой.
На пройгрыш танцуюць парамі. Вядучая і дзве дзяўчынкі падносяць беларускі каравай і пірагі гасцям, ставяць на падрыхтаваныя сталы.
Дзяўчынка.
Мая бабуля не скупая:
Усё, што мае, — аддае.
Так і быць паабяцаю
Сёння слухацца яе.
Усё, што мае, — аддае.
Так і быць паабяцаю
Сёння слухацца яе.
В. Паглядзім зараз, як вы ўмееце слухацца. Падкажыце гэта ў нашых прыпеўках, якія трэба дарыфмаваць.
Вядучая з калегай спяваюць, а дзеці ўстаўляюць словы.
Дзяўчынка.
Словы цёплыя знайду,
Пра бабулю верш складу:
Мілая, пяшчотная,
Бабуля мая родная.
Пра бабулю верш складу:
Мілая, пяшчотная,
Бабуля мая родная.
Усе дзеці. I нашы бабулі самыя родныя.
В. Запрашаем бабуль пагуляць у фальклорную гульню-танец «Ты, Надзейка, раскажы».
Хлопчыкі. А нашы дзядулі ў войску служылі. I цяпер яны, як тады, маладыя. Мы ў іх вучымся, як салдатамі стаць.
Песня-танец «Бравые солдаты» (сл. і муз. А. Філіпенкі).
В. (звяртаецца да хлопчыкаў). Каб у арміі служыць, трэба добра ўмець лічыць. А вы навучыліся?Загадкі-жарты.
В. Адказы на іх трэба хутчэй знайсці на стале і падняць таблічку з патрэбнай лічбай.
На палянцы, дзе дубы,
Крот убачыў два грыбы.
А далей, каля асін,
Ён знайшоў яшчэ адзін.
(Колькі крот знайшоў грыбоў?)
У снег упаў Іванка,
А за ім Мар’янка,
А за ёй Кастусь,
А за ім Пятрусь,
Упала і Алеся.
Колькі ўсіх дзяцей на снезе?
У бабулі Дар’і
Унучка Наталля,
Сабачка Дружок
I коцік Пушок.
(Колькі сяброў у бабулі?)
У Алёнкі ў гасцях
Два кураняткі ў лапцях.
Качка ў спаднічцы,
Курка ў завушніцах,
Конік прыляцеў зялёны.
Колькі ўсіх гасцей у Алёны?
Крот убачыў два грыбы.
А далей, каля асін,
Ён знайшоў яшчэ адзін.
(Колькі крот знайшоў грыбоў?)
У снег упаў Іванка,
А за ім Мар’янка,
А за ёй Кастусь,
А за ім Пятрусь,
Упала і Алеся.
Колькі ўсіх дзяцей на снезе?
У бабулі Дар’і
Унучка Наталля,
Сабачка Дружок
I коцік Пушок.
(Колькі сяброў у бабулі?)
У Алёнкі ў гасцях
Два кураняткі ў лапцях.
Качка ў спаднічцы,
Курка ў завушніцах,
Конік прыляцеў зялёны.
Колькі ўсіх гасцей у Алёны?
Паглядзім, якія моцныя ды спрытныя нашы дзядулі.
Гульня «Перацягні канат»
(спаборнічаюць адначасова 3—4 каманды).В. Нашы дзеці часта ездзяць у вёску да бабуль і дзядуляў. Раскажыце, што там ёсць цікавае.
Выходзяць дзеці і спяваюць мелодыю якой-небудзь знаёмай песні.
1-е дзіця.
Шпарка па двары хадзіў,
Дзёўбаў зерне кракадзіл.
2-е дзіця.
Што за дзіва, што за цуд:
У рэчцы плавае вярблюд.
Рыкае ды лае,
Хвосцікам віляе.
3-е дзіця.
Есць кабыла сала,
А мужык авёс,
Кабыла села ў сані,
А мужык павёз.
4-е дзіця.
Мышка кошку сустракала
— З’ем цябе, — яна сказала.
Сядзіць кошка ў нары,
Мыш гуляе па двары.
Шпарка па двары хадзіў,
Дзёўбаў зерне кракадзіл.
2-е дзіця.
Што за дзіва, што за цуд:
У рэчцы плавае вярблюд.
Рыкае ды лае,
Хвосцікам віляе.
3-е дзіця.
Есць кабыла сала,
А мужык авёс,
Кабыла села ў сані,
А мужык павёз.
4-е дзіця.
Мышка кошку сустракала
— З’ем цябе, — яна сказала.
Сядзіць кошка ў нары,
Мыш гуляе па двары.
В. Ці так? (Дзеці адказваюць)
Гэта — жартоўная песня. А цяпер патанцуем. Дзеці, вашы бабулі і дзядулі ведаюць танцы сваіх бацькоў?
Госці танцуюць «Падэспань».
Да бабулі нашай Волі
Часта ўнукі прыязджалі,
Часта ўнукі прыязджалі,
Песні розныя... (спявалі).
А Алеська — балаўнік,
Працаваць дужа прывык.
Ён талерачку пабіў,
Бабульцы новую… (купіў).
А Валерушка-краса
У яе русая каса.
Распрыгожая каса
Да самага… (пояса).
Будзем добра працаваць,
І бабульку шанаваць.
Ёсць ў бабулькі шмат работы,
Будзем яе (рабіць ахвотна).
Часта ўнукі прыязджалі,
Часта ўнукі прыязджалі,
Песні розныя... (спявалі).
А Алеська — балаўнік,
Працаваць дужа прывык.
Ён талерачку пабіў,
Бабульцы новую… (купіў).
А Валерушка-краса
У яе русая каса.
Распрыгожая каса
Да самага… (пояса).
Будзем добра працаваць,
І бабульку шанаваць.
Ёсць ў бабулькі шмат работы,
Будзем яе (рабіць ахвотна).
В. Нашы бабулі і дзядулі вёдаюць добрыя прыпеўкі. Калі ласка, праспявайце для нас.
Выконваюцца прыпеўкі. Магчыма, пад асабісты інструмент (балалайку, гітару ці што-небудзь інш.).
Хлопчык. Паслухаеш мудрасць бабулі ды дзядулі, і сам мудрым станеш.
В. Вось і паслухаем, якія бываюць мудрыя ўнукі.
Хлопчык (чытае верш А. Грачанікава «Цікаўны ўнук»).
Рана ўнук чамусьці ўстаў
I адразу запытаў:
- Дзед!
3 якой такой пары
Я — маленькі, ты — стары?
Дзед на ўнука паглядзеў,
Побач з ім на ложак сеў:
— Справа, мабыць,
Не ў пары,
Наш узрост — жыцця дары.
Мне таму старэнькім быць,
Каб цябе дабру вучыць...
I адразу запытаў:
- Дзед!
3 якой такой пары
Я — маленькі, ты — стары?
Дзед на ўнука паглядзеў,
Побач з ім на ложак сеў:
— Справа, мабыць,
Не ў пары,
Наш узрост — жыцця дары.
Мне таму старэнькім быць,
Каб цябе дабру вучыць...
2-гі хлопчык (чытае верш В. Маругі «Памочнік»).
Петрык бабулі
Пад самы парог
З грушамі кошык
паднесці памог.
Дзякуе бабка
За дапамогу
Петрык ёй кажа:
-Нічога-нічога!
Я ад работы
Даўно не бягу.
Трэба –
І з’есці іх
Дапамагу.
Пад самы парог
З грушамі кошык
паднесці памог.
Дзякуе бабка
За дапамогу
Петрык ёй кажа:
-Нічога-нічога!
Я ад работы
Даўно не бягу.
Трэба –
І з’есці іх
Дапамагу.
Песня «Бабчына памочніца»
(верш К. Кірэенкі, музыка В. Сярых)
В. А зараз усім на здзіўленне
Будзем глядзець прадстаўленне!
Але ж, госцейкі, спачатку
Адгадайце вы загадкі.
Будзем глядзець прадстаўленне!
Але ж, госцейкі, спачатку
Адгадайце вы загадкі.
Дзеці (загадваюць загадкі).
Лёг вусаты, а ўстаў гарбаты. (Кот.)
Лапатамі ходзіць, а трубою п’е. (Гусак.)
Ходзіць цар па градзе, носіць блін на барадзе. (Певень.)
Хто з барадою родзіцца? (Казляня).
Маденькі шарык пад лаўкай шарыць.(Мыш).
Усіх возіць, а сам пехатою ходзіць. (Конь).
Нос пятачком, хвост кручком, нічога не баліць, а ўсё стогне. (Парсюк).
Лапатамі ходзіць, а трубою п’е. (Гусак.)
Ходзіць цар па градзе, носіць блін на барадзе. (Певень.)
Хто з барадою родзіцца? (Казляня).
Маденькі шарык пад лаўкай шарыць.(Мыш).
Усіх возіць, а сам пехатою ходзіць. (Конь).
Нос пятачком, хвост кручком, нічога не баліць, а ўсё стогне. (Парсюк).
В. Нашы бабулі і дзядулі таксама ведаюць загадкі. Калі ласка, загадайце, а мы з дзецьмі пастараемся іх адгадаць.
Загадкі ад дарослых.
В. А дзе ж нашы музыкі? Выходзяць дзеці ў беларускіх касцюмах.Беларускі народны танец «Трасуха».
Дзяўчынка (чытае верш А. Бадака «Бабуліны рукі»).У бабулі Люды Рукі —
Проста цуда!
Усё яны ўмеюць,
Усё яны паспеюць:
I кароўку падаіць,
I ў печы прапаліць,
Прапалоць ля хаты градкі,
Даць паесці парасятку.
I падлогу памыць,
I мяне пакарміць —
Сваю ўнучку Машу
Смачнаю кашай!
Проста цуда!
Усё яны ўмеюць,
Усё яны паспеюць:
I кароўку падаіць,
I ў печы прапаліць,
Прапалоць ля хаты градкі,
Даць паесці парасятку.
I падлогу памыць,
I мяне пакарміць —
Сваю ўнучку Машу
Смачнаю кашай!
В. (звяртаецца да гасцей). Гэта пра вашы ўмелыя рукі, добрыя сэрца, мудрасць і вопыт расказвалі вашы ўнукі.
Хлопчык (выязджае «коннік»; паводле верша Н. Галіноўскай «Но, мой конік!»).
Но, мой конік вараны,
Мы паедзем на бліны —
Дранікі бульбяныя,
Бабуляй згатаваныя.
Я бабулі памагаў,
Бульбу з ёю абіраў.
Будуць смачныя бліны,
Но, мой конік вараны!
Мы паедзем на бліны —
Дранікі бульбяныя,
Бабуляй згатаваныя.
Я бабулі памагаў,
Бульбу з ёю абіраў.
Будуць смачныя бліны,
Но, мой конік вараны!
В. Дарагія нашы госцейкі, запрашаем вас на пірог і гарбату. Зараз конік адвязе ўсіх у суседнюю залу, дзе вас чакае мноства сюрпрызаў.
Мы дзякуем вам за сустрэчу і жадаем моцнага здароўя і доўгіх гадоў жыцця! А вы, дзеці, любіце, шануйце, беражыце сваіх бабуль і дзядуляў.
Дзеці дораць букеты, зробленыя імі самімі.
ГУЧЫЦЬ ЦЫМБАЛАЎ ПЕРАЗВОН...
Сцэнарый свята
Хлопчык з дудкай выходзіць на сярэдзіну залы.Дударык.
Я знайшоў сабе дуду,
Я на вуліцу пайду.
Гучней, дудачка, гудзі!
Я на вуліцу пайду.
Гучней, дудачка, гудзі!
Дзеці. Мы гуляем — ты вадзі!
Гульня «Мікіта».
1-е дзіця. А зараз што гудзе?!
Камар.
Я схіліўся да зямлі —
Нешта цвёрдае ўпала
I мне ўсе бакі памяла.
Камар.
Я схіліўся да зямлі —
Нешта цвёрдае ўпала
I мне ўсе бакі памяла.
Дзеці.
Гэта ж свісцёлка!
А ты хто?
Камар.
Я - камар-свістунец,
Які голасу не мае,
Толькі свістам размаўляе.
Дзеці. А граць умееш?
Камар.
Хіба ж мурашкі граюць?
Яны поўзаюць і лятаюць.
Вазьміце ад мяне падарунак —
Гэта не смачны ласунак.
Дзеці. Дзякуй!
Гучыць грамзапіс «Цымбалы».
Дзеці падыходзяць да елкіДзеці. Добры дзень!
Вавёрка. Добры дзень!
Дзеці. А ты хто?
Вавёрка.
Я — вавёрка-лесаводка -
Жалуды збіраю лоўка.
Запрыкмеціла ў траве
Незвычаныйінструмент.
Жалуды збіраю лоўка.
Запрыкмеціла ў траве
Незвычаныйінструмент.
Дзеці. А граць умееш?
Вавёрка. Я не ўмею. Вазьміце ад мяне падарунак, ці кінуць у кусты?
Дзеці. Дзякуй!
Гучыць грамзапіс «Цымбалы»
Дзеці падыходзяць да пня. На ім сядзіць мядзведзь і расцягвае гармонік.2-е дзіця. Што за грукат? Хто так іграе? Цішыню нам парушае!
Дзеці. Ты хто?
Мядзведзь. Я — мядзведзь.
3-е дзіця. Гэта што за скрынка, скрынка-весялінка?
Мядзведзь. Хто яе растурхае, увесь лес затупае. Прыміце ў падарунак, бо схаваю ў бярлог.
Дзеці. Дзякуй!
Гучыць грамзапіс «Цымбалы».
Дзеці падыходзяць да агароджы. Сарока перабірае трашчоткай.Дзеці. Добры дзень!
Сарока. Добры дзень!
Дзеці. А ты хто?
Сарока.
Балбатлівая сарока
Так трашчала не нарокам.
Аж вылазіла са скуры,
Бо такая ўжо натура.
Так трашчала не нарокам.
Аж вылазіла са скуры,
Бо такая ўжо натура.
Дзеці. Хіба ж так іграюць?
Сарока. Дык бярыце падарунак, ці павешу на страху.
Дзеці. Дзякуй!
Гучыць грамзапіс «Цымбалы».
Дзеці падыходзяць да хаты. У вакно выглядвае дзед.Дзед. Ой, гора мне, гора, стары дурань! Ішоў лесам, не заўважыў дзірку ў кошыку, згубіў усе інструменты, засталіся адны цымбалы.
Дзеці. Добры дзень!
Дзед. Мусіць, зноў вясковыя дзеці прыйшлі ягады збіраць.
4-е дзіця. Мы ішлі на гукі цудоўнага інструмента.
Дзед. Даруйце, згубіў я ўсе інструменты.
Дзеці. А мы знайшлі!
Дзед. Вось як добра! (Выходзіць з-за хаты і выносіць цымбалы.) Паслухайце, як прыгожа гучыць гэтае слова — «цым-ба-лы». Адкуль ішлі гукі? Дзе яны хаваюцца?
Дзеці. Гэта струны.
Дзед. Так, паспрабуйце і вы крануць душу цымбалаў, але рабіць гэта трэба асцярожна, далікатна.
Дзеці па чарзе пальчыкам або медыятарам кранаюць струны.
Дзед. Скажыце, ці аднолькава спяваюць струны? (Адказы дзяцей)
Вядома ж, у кожнай свой галасок.
1-е дзіця. Нібы дажджынкі праскакалі.
2-е дзіця. У небе звонкая вясёлка.
3-е дзіця. Крыніц гаворка.
4-е дзіця. Спеў жаваранка на палях.
Дзед. Усё гэта гукі беларускай прыроды, роднай зямлі, А зараз... (прапануе дзецям свісцёлкі і лыжкі).
Дзякуй вам, дзеткі любыя, душу маю павесялілі. Бярыце вось міскі з дубу і лыжкі, што я зрабіў з ліпьі. Пакажыце, на што здатныя, як умееце граць на інструментах.
Дзеці з інструментамі становяцца ў аркестр. Гучыць мелодыя народнай песні.