Л. С. СУМАН, настаўніца СШ № 109 г. Мінска. Пачатковая школа 11/1993
На парозе - Новы год!
Сцэнарый навагодняга свята
Вучні выконваюць танец «Лявоніха». Калі музыка сціхае, паяўляецца вядучая.Вядучая:
Абыдзіце скрозь, агледзьце
Пералескі ўсе, лясы —
Дзе вы знойдзеце на свеце
Ёлку гэткае красы?
Нездарма яе сама
Беласнежная зіма
Укрывала пухам-ватай,
Ад марозу берагла,
Каб зялёнаю да свята
Ды прыгожаю была!
Дзеці спяваюць песню «Яліначка».Пералескі ўсе, лясы —
Дзе вы знойдзеце на свеце
Ёлку гэткае красы?
Нездарма яе сама
Беласнежная зіма
Укрывала пухам-ватай,
Ад марозу берагла,
Каб зялёнаю да свята
Ды прыгожаю была!
Н. Гілевіч.
Яліначка
сл. Р. Кудашавай, муз. Л. Бекман
Жыла-была яліначка,
У хвойнічку расла,
Зімой і летам стройнаю,
Зялёнаю была.
Мяцеліца ёй песеньку
Спявала: «Баю-бай!»,
Сняжком яе атульвала:
«Глядзі не замярзай!»
Пужлівы зайка шэранькі
Вакол яе скакаў,
Падчас і воўк, сярдзіты воўк,
Трушком тут прабягаў.
Сняжок у лесе сцішаным
Пад полазам рыпіць,
I конік жвавы сівенькі
Спяшаецца, бяжыць.
Імчацца лёгка саначкі,
А ў санках мужычок
Вязе для нас яліначку,
Паклаўшы на бачок.
I вось яна, прыбраная,
На свята к нам прыйшла
I шмат пацехі, радасці
Для дзетак прынясла.
Мы на ранішнік вясёлы
Запрасілі шчыра ў школу
Безліч дарагіх гасцей —
Будзе свята весялей!
Дзеці спяваюць песню «Запражыце сівых. коней»Запрасілі шчыра ў школу
Безліч дарагіх гасцей —
Будзе свята весялей!
В. Лукша.
У жартаўлівай інсцэніроўцы прымаюць удзел госці свята: Верабейка, Сарока, Мядзведзь.
Запражыце сівых коней
сл. народныя, апрацоўка Я. Зарыцкай
Запражыце сiвых коней
У вазок шырокi,
Хоча ехаць верабейка
Ў госцi да сарокi.
Як прыехаў верабейка
Ды шпорамi ляснуў,
Выскачыла сорочанька:
- Прашу, калi ласка.
Прашу, прашу, верабейка
Мяне не цурацца -
I за стол саджае госця,
Просiць частавацца.
Прыйшоў мядзведзь дзіва глядзець
Ды стаў выскаляцца.
Тут наш смелы верабейка
Не змог утрымацца.
Як задаў мядзведзю дыхту,
Каб не задаваўся
I над смелым верабейкам
Больш не насміхаўся.
Сарока спрабуе спыніць бойку Верабейкі і Мядзведзя. Яна дапамагае пераможанаму касалапаму ўстаць з падлогі, атрасае яго шубу ад «снегу», падае яму дудку, якую Мядзведзь згубіў, і, жадаючы прымірыць «ворагаў», звяртаецца да Мядзведзя са словамі песні «Зайграй жа мне, дударочку».У вазок шырокi,
Хоча ехаць верабейка
Ў госцi да сарокi.
Як прыехаў верабейка
Ды шпорамi ляснуў,
Выскачыла сорочанька:
- Прашу, калi ласка.
Прашу, прашу, верабейка
Мяне не цурацца -
I за стол саджае госця,
Просiць частавацца.
Прыйшоў мядзведзь дзіва глядзець
Ды стаў выскаляцца.
Тут наш смелы верабейка
Не змог утрымацца.
Як задаў мядзведзю дыхту,
Каб не задаваўся
I над смелым верабейкам
Больш не насміхаўся.
Разам з Сарокай і Мядзведзем ля ёлкі танцуюць і Верабейка, і дзеці, і дарослыя.
Зайграй жа мне дударочку
Беларуская народная песня
Зайграй жа мне, дударочку,
А я патанцую,
А за гэта цябе, мілы,
Мёдам пачастую.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Мёдам пачастую.
Зайграй жа мне, дударочку,
Як сам разумееш.
Зайграй, сівы галубочку,
Тое, што умееш.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Тое, што умееш.
Як танцуюць без дуды,
Ножкі ходзяць не туды.
А як дуду пачуюць,
Самі ножкі танцуюць.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Самі ножкі танцуюць.
А я патанцую,
А за гэта цябе, мілы,
Мёдам пачастую.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Мёдам пачастую.
Зайграй жа мне, дударочку,
Як сам разумееш.
Зайграй, сівы галубочку,
Тое, што умееш.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Тое, што умееш.
Як танцуюць без дуды,
Ножкі ходзяць не туды.
А як дуду пачуюць,
Самі ножкі танцуюць.
Тум, тум, тум-та, тум-та,
Самі ножкі танцуюць.
Танец заканчваецца, але танцоры не
выходзяць з круга: Сарока, Верабейка, Мядзведзь прапануюць прысутным згуляць у «ліскі». («Ліска» — невялікі прадмет (напрыклад шышка) — павінна быць у кожнага гуляючага).
Выбіраецца вядучы — «ліс». Удзельнікі гульні, якія ўтварылі круг дыяметрам 10 — 20 м, кладуць каля сябе «лісак».
«Ліс» падыходзіць да аднаго з гуляючых, і паміж імі адбываецца наступны дыялог:
— Дзе быў?
— У лесе.
— Каго злавіў?
— Ліску.
— Аддай ліску маю!
— За так не аддаю.
— За што аддасі — скажы сам.
— Калі абгоніш, тады аддам.
— У лесе.
— Каго злавіў?
— Ліску.
— Аддай ліску маю!
— За так не аддаю.
— За што аддасі — скажы сам.
— Калі абгоніш, тады аддам.
Пасля гэтага «ліс» бяжыць улева (управа) па крузе, а гаспадар «ліскі» — у процілеглы бок. «Ліску» атрымае той, хто зойме свабоднае месца ў крузе; «лісам» стане той ігрок, які спазніўся.
Бегчы дазваляецца толькі са знешняга боку круга.
Вядучая:
— Дзякуй вам, Мядзведзь, Сарока і Верабейка! (Звяртаецца да прысутных.) Але глядзіце, што робіцца: свята даўно пачалося, а галоўных гасцей яшчэ няма! Можа, Дзед Мароз і Снягурачка недзе затрымаліся? Можа, заблудзіліся ў лесе? Ці не паклікаць нам іх дружна, хорам?
Мядзведзь. Сарока, Верабейка, дзеці:
— Дзед Мароз! Снягурачка!
Чуецца голас Дзеда Мароза: «Го-го-го!» Уваходзяць Дзед Мароз і Снягурачка.
Дзед Мароз:
— Добры дзень, сябры!
Снягурачка:
— Жадаем усім вам здароўя, поспехаў у вучобе, шчырых сяброў! Даруйце, што затрымаліся: доўга да вас дабіраліся.
Дзед Мароз:
Снягі, марозы і завеі,
Дарога звонкая, як сталь,
Бярозы ў шэрані сівеюць,
Палі бялеюць, як паркаль.
А лес стаіць маўкліва, ціха,
Не зварухне свайго галля...
Зіма, зіма... Бы ў цвеце ліпа,
У белым снезе ўся зямля.
Снягурачка:Дарога звонкая, як сталь,
Бярозы ў шэрані сівеюць,
Палі бялеюць, як паркаль.
А лес стаіць маўкліва, ціха,
Не зварухне свайго галля...
Зіма, зіма... Бы ў цвеце ліпа,
У белым снезе ўся зямля.
П. Глебка.
Закружыліся сняжынкі
Нізка, нізка над зямлёй,
Ціха лётаюць пушынкі
Незлічонай чарадой.
Быццам тыя матылькі,
Весяляцца нездарма —
Адамкнула ўсе замочкі
Ў небе ім сама зіма.
Вядучая:Нізка, нізка над зямлёй,
Ціха лётаюць пушынкі
Незлічонай чарадой.
Быццам тыя матылькі,
Весяляцца нездарма —
Адамкнула ўсе замочкі
Ў небе ім сама зіма.
А. Дзеружынскі.
Хочуць нашыя дзяўчынкі
Гожы танец паказаць,
Пачалі яны «Сняжынкі»
3 захапленнем танцаваць.
Гожы танец паказаць,
Пачалі яны «Сняжынкі»
3 захапленнем танцаваць.
Дзеці танцуюць «Танец Сняжынак» муз. Э. Казачкова
Дзед Мароз:
— Я, дарагія сябры, люблю танцы і сам добра танцую. А вось Снягурачка вельмі любіць вершы. Можа, пацешыце маю ўнучку?
1-шы чытальнік:
Здароў, марозны, звонкі вечар!
Здароў, скрыпучы, мяккі снег!
Мяцель не вее, сціхнуў вецер,
I волен лёгкіх санак бег.
Як мары, белыя бярозы
Пад сінявой начной стаяць,
У небе зоркі ад марозу,
Пахаладзеўшыя, дрыжаць.
2-гі чытальнік:Здароў, скрыпучы, мяккі снег!
Мяцель не вее, сціхнуў вецер,
I волен лёгкіх санак бег.
Як мары, белыя бярозы
Пад сінявой начной стаяць,
У небе зоркі ад марозу,
Пахаладзеўшыя, дрыжаць.
М. Багдановіч.
У вопратцы белай, шырокай, даўгой,
3 вялікай пушыстай мятлой-барадой
Прыйшоў к нам здалёку Дзядуля Мароз,
Завеі і холад з сабою прынёс.
У бель апранае ён дрэвы, кусты,
На рэчках, азёрах будуе масты.
Дзед Мароз:3 вялікай пушыстай мятлой-барадой
Прыйшоў к нам здалёку Дзядуля Мароз,
Завеі і холад з сабою прынёс.
У бель апранае ён дрэвы, кусты,
На рэчках, азёрах будуе масты.
Я. Журба.
— Дзякую за вершык пра мяне! А ці не згуляць нам у маю любімую гульню «Мароз»? Я сапраўдны Мароз, я і буду першы раз «марозам».
Дзеці разбягаюцца па пляцоўцы. Дзед Мароз бяжыць за імі і стараецца дакрануцца да каго-небудзь рукой. Той, да каго ён дакрануўся, лічыцца «замарожаным» і павінен спыніцца і развесці рукі ў бакі. Іншыя ўдзельнікі гульні могуць «размарозіць», яго, пляснуўшы рукой па плячы.
Праз некалькі хвілін гульня заканчваецца — Дзед Мароз прапануе выбраць новага «мароза».
Дзеці пры дапамозе лічылкі
Ты зялёны,
Ты чырвоны,
Ты ў кажусе,
Ты ў латусе,
А ў цябе Сіні нос —
Гэта ты,
Дзед Мароз!
Ты чырвоны,
Ты ў кажусе,
Ты ў латусе,
А ў цябе Сіні нос —
Гэта ты,
Дзед Мароз!
выбіраюць «мароза», і гульня працягваецца. Перамагае «мароз», які здолеў «замарозіць» больш ігракоў.
Снягурачка і Дзед Мароз запрашаюць усіх на конкурс карнавальных касцюмаў, узнагароджваюць пераможцаў падарункамі.
Вядучая:
Надыходзіць, надыходзіць,
Надыходзіць Новы год!
Ён прыносіць многа снегу,
Многа радасных прыгод!
Надыходзіць Новы год!
Ён прыносіць многа снегу,
Многа радасных прыгод!
У залу ўваходзіць Новы год.
Новы год:
— Дарагія сябры! Вітаю вас! Здароўя, міру, шчасця, поспехаў усім вам!
Вядучая:
— I мы вітаем цябе, Новы год! Добрай табе хады па нашай зямлі!
Новы год:
Мяккі снег лятае пухам,
I канца яму няма,
I нясе сярдзітым духам,
Дзікім сіверам зіма.
Даставайце з вышак сані,
Гайда сцежкі праціраць
I на белым акіяне
Ўдоўж і ўпоперак гуляць.
Мядзведзь, Сарока, Верабейка вывозяць падарункі. Дзед Мароз, Снягурачка, Новы год раздаюць іх дзецям.I канца яму няма,
I нясе сярдзітым духам,
Дзікім сіверам зіма.
Даставайце з вышак сані,
Гайда сцежкі праціраць
I на белым акіяне
Ўдоўж і ўпоперак гуляць.
Я. Колас.
Вядучая:
— Дзед Мароз, Снягурачка, Новы год і лясныя жыхары развітваюцца з намі да наступнага свята.
Давайце скажам ім «дзякуй» і праспяваем песню «Зіма».
Зіма
Сл. М. Пазнякова, муз. А. Рэмізоўскай
Разгулялася наўкруг
Юная мяцеліца,
Лебядзіны белы пух
Мне пад ногі сцелецца.
Зіхаціць уся зямля
Радасцю святлістаю,
I таптаць шкадую я
Коўдру серабрыстую.
Разгулялася наўкруг
Юная мяцеліца,
Лебядзіны белы пух
Мне пад ногі сцелецца.
Вядучая:Юная мяцеліца,
Лебядзіны белы пух
Мне пад ногі сцелецца.
Зіхаціць уся зямля
Радасцю святлістаю,
I таптаць шкадую я
Коўдру серабрыстую.
Разгулялася наўкруг
Юная мяцеліца,
Лебядзіны белы пух
Мне пад ногі сцелецца.
Выбягайце ж, дзеці, ўсе —
Будзем ладзіць карусель.
Умацуем дружна кола,
Каб кружыла нас наўкола,
Каб аж вецер падымала,
Каб аж дух займала!
Будзем ладзіць карусель.
Умацуем дружна кола,
Каб кружыла нас наўкола,
Каб аж вецер падымала,
Каб аж дух займала!
Пад музыку беларускай полькі дзеці водзяць карагод вакол ёлкі.